Minder piekeren
Iedereen piekert wel eens. Op zich is dat ook niet erg, want het helpt je om bewust keuzes te maken in het dagelijks leven. Maar wat als je nachtenlang wakker ligt? Minder piekeren wordt dan een doel op zich.
Niet kunnen slapen door piekeren
Wakker liggen van zorgen. Om drie uur ’s nachts nog liggen woelen in je bed. Niet in slaap kunnen komen omdat je ligt te tobben over het verleden. Het overkomt iedereen wel eens.
Piekeren betekent dat je vast zit in je gedachten. Vaak gaat dat over iets negatiefs. Een situatie waar je niet uitkomt, zoals een onaangename gebeurtenis. Of zorgen over de toekomst.
Vaak komt het gepieker doordat je maar geen antwoord krijgt op vragen waar je mee zit. Bijvoorbeeld “Als ik iets anders had gezegd, was de situatie dan anders gelopen?”, en “Stel dat ik hiervoor kies, wat betekent dit dan voor mij?”.
Kun je niet slapen door piekeren? Dan kan dat ook bepalen hoe je je overdag voelt of gedraagt. Hevig piekeren kan grote gevolgen hebben.
Gelukkig zijn er manieren om minder te piekeren. In dit artikel helpen we je daarmee.
Waarom piekeren we eigenlijk?
Piekeren betekent dat je je ergens zorgen over maakt. Het verschil tussen nadenken en piekeren, is dat piekeren gaat over dingen die je op dat moment niet op kunt lossen.
Het is heel logisch dat je over die dingen nadenkt. Toch is piekeren nooit een goede ‘strategie’. Het kost energie en levert vervelende gedachten op, maar het probleem blijft bestaan. Veel beter zou zijn om die energie te gebruiken voor iets wat je wel helpt.
Daarom is het belangrijk om te weten dát je piekert en waarom. Want als je weet dat je piekert dan kun je kiezen voor een andere strategie, zoals ontspannen.
Gevolgen van piekeren
Een klein beetje piekeren kan geen kwaad. Maar als je er nachten van wakker ligt, dan kun je dat gaan merken.
- Het wordt moeilijker om je te concentreren, omdat je met je gedachten bezig bent.
- Als je piekert om iets wat je hebt gezegd of gedaan, wordt het moeilijk om eroverheen te stappen.
- Het wordt moeilijker om iets te relativeren, omdat het onderwerp in gedachten heel groot is.
- Slaapproblemen doordat je wakker blijft.
Soms zijn de gevolgen zelfs nog groter. Als de zorgen het leven gaan beheersen, kun je daar angstig of depressief van worden. Dit kan voorkomen als je weken of maandenlang niet kan stoppen met piekeren.
Hoe herken je iemand die veel piekert?
Ook iemand in je omgeving kan last hebben van hardnekkige negatieve gedachten. Vaak is dit moeilijk om te ontdekken, zeker als iemand erover nadenkt in plaats van erover praat.
Dit zijn de dingen waarop je kunt letten:
- Iemand lijkt afwezig, wat komt doordat die persoon in gedachten is verzonken.
- Iemand lijkt droevig en bezorgd.
- Iemand vertelt veel over zorgen of angsten.
- Iemand lijkt moe of vertelt moet te zijn.
Oorzaken van piekeren
De één is uit zichzelf wat angstiger dan de ander. Deze mensen zullen ook sneller gaan piekeren. Piekeren ontstaat vaak doordat we negatief fantaseren over een gebeurtenis, dat we ons iets inbeelden, of dat we malen over waar we tegenop zijn gaan zien.
Vaak zien we dezelfde oorzaken:
- Een grote verandering.
- Een ingrijpende gebeurtenis.
- Niet lekker in je vel zitten.
- Kritiek, bijvoorbeeld op het werk.
- Angsten, waardoor je in een negatieve gedachtenspiraal komt.
Het kan in veel gevallen gaan om dingen die zijn gebeurd, of dingen die nog moeten plaatsvinden.
Mensen die veel piekeren zijn meestal perfectionistisch en voelen zich verantwoordelijk voor veel dingen.
Tips tegen piekeren
Voor jezelf:
- Weet dat je piekert. Je weet dit als je steeds hetzelfde denkt, zonder antwoord te vinden. Klachten kunnen minder worden als je precies weet wanneer ze ontstaan.
- Als je toch piekert, probeer dan hardop te piekeren, in plaats van in je hoofd. Praten gaat namelijk langzamer dan denken. Door hardop te piekeren, haal je het tempo uit jouw gedachten.
- Schrijf op wat je denkt en voelt. Hierdoor zie je beter wat er aan de hand is en kun je misschien een antwoord vinden.
- De oorzaken kun je niet altijd wegnemen, maar je kunt wel oefeningen doen om rust in je hoofd te krijgen.
- Praat erover, bijvoorbeeld met vrienden of familie. Leg uit hoe je je voelt. Vaak lucht dit op en worden klachten minder.
- Zorg voor afleiding en ontspanning door leuke dingen kan doen. Zo zorg je voor balans, wat het leven bestaat uit méér dan piekeren.
- Ga niet wakker liggen van het wakker liggen, ga niet piekeren over het piekeren.
- Gun jezelf een ‘piekerkwartier’. Plan elke dag 15 minuten waarin je gedachten alle kanten op mogen gaan. Gebruik een timer en schrijf de klachten op. Na een kwartier ben je klaar en doe je iets anders.
- Vraag een adviesgesprek bij Arkin Preventie aan via het volgende telefoonnummer: 020-5901330.
- Neem contact op met je eigen huisarts of praktijkondersteuner GGZ als het gepieker steeds erger wordt en het je belemmert in je dagelijks leven.
Voor anderen:
Heb je iemand dichtbij die veel piekert? Je kunt helpen:
- Praat met de persoon en luister naar hem of haar. Luister zonder te forceren om te praten. Help de persoon om zijn of haar gedachten op een rijtje te zetten.
- Luister ook als je niet weet wat te zeggen. Het uitspreken van gedachten helpt diegene al enorm.
- Doe iets leuks samen om af te leiden van het piekeren. Dat is fijn voor de persoon en hij of zij kijkt er later misschien anders naar.
- Help met kleine klusjes.
- Als het piekeren alles gaat beheersen, bekijk of je hem of haar kan aanmoedigen om naar de dokter te gaan.
- Bekijk ook of je zelf genoeg hulp kunt bieden. Helpen is goed, maar wees ook voorzichtig met wat je aankunt.